Nhân dịp kỷ niệm 40 năm Cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc (17/2/1979 – 17/2/2019), phóng viên TTXVN thường trú tại LB Nga đã có cuộc trò chuyện với vị tướng già đã ngoài 90 tuổi, Viktor Demyanenko, người đã được tặng thưởng huân chương do đích thân Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam Lê Trọng Tấn trao.
Ký ức về những ngày tháng làm chuyên gia quân sự tại biên giới phía Bắc của Việt Nam vẫn còn vẹn nguyên trong ông.
Ngày 17/2, Bộ Quốc phòng Liên Xô đã quyết định thành lập một tổ tác chiến cấp cao gồm 21 tướng lĩnh Quân đội Liên Xô đứng đầu là Đại tướng Gennady Obaturov. 40 năm đã trôi qua, Đại tướng Obaturov đã qua đời, nhiều người trong số 20 tướng lĩnh của nhóm công tác khẩn trên cũng đã không còn. Ở thủ đô Moskva, chỉ duy nhất còn lại Thiếu tướng Viktor Demyanenko.
Tướng Demyanenko tự hào là một trong ba người đã góp ý kiến tham vấn cho Tổng Bí thư Lê Duẩn để đi đến quyết định rút một quân đoàn chủ lực từ biên giới Tây Nam về chi viện cho biên giới phía Bắc. Lực lượng tăng cường đó cùng với đơn vị pháo phản lực BM-21 đã tạo thành tấm lá chắn bảo vệ thủ đô.
Tướng Demyanenko nhận định chiến thắng trong cuộc chiến tranh ấy là công đầu của tinh thần quả cảm, quyết tâm của Quân đội Việt Nam. Lực lượng chiến đấu ở các địa phương chủ yếu là dân quân tự vệ, nhưng đã thể hiện lòng dũng cảm và tinh thần sẵn sàng hy sinh cao độ.
Nhớ lại những gì đã diễn ra, Tướng Demyanenko bồi hồi cho biết đọng lại trong ông và các tướng lĩnh chuyên gia quân sự khác trong nhóm là hình ảnh của cả một dân tộc Việt Nam anh dũng, đã quyết thà hy sinh chứ nhất định không để mất một tấc đất quê hương. Dù ít hơn về số lượng, dù được trang bị kém hơn, nhưng chính bằng lòng dũng cảm và tự tin vào chính nghĩa khi bảo vệ lãnh thổ mà quân và dân Việt Nam đã từng bước làm suy yếu các cuộc tấn công của địch.
Ông đặc biệt nhấn mạnh tới lòng quả cảm, tinh thần yêu nước, quyết tâm sắt đá bảo vệ lãnh tổ của quân và dân Việt Nam. Theo ông, mỗi người dân Việt Nam đã thực hiện đúng từng lời Bác Hồ dạy: “Không có gì gì quý hơn độc lập, tự do”.
Với kinh nghiệm của một cựu chiến binh tham gia cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của nước Nga, Tướng Demyanenko khẳng định cuộc chiến lúc đó tại biên giới Việt Nam là chiến tranh thực thụ với tất cả những tàn phá điển hình của nó. Lực lượng của Việt Nam ít hơn hẳn, và vừa trải qua cuộc chiến tranh chống Mỹ khốc liệt, thêm vào đó còn phải cùng lúc căng mình trên nhiều mặt trận: phía Tây Nam với Khmer Đỏ, phía biên giới Lào với phỉ Vàng Pao, phía miền Trung với lực lượng Phun-rô. Do đó, quân đội Việt Nam đã chọn cách đánh kiểu du kích, không tấn công trực diện mà gây quấy rối liên tục, theo dõi và tấn công bất ngờ.
Là người lính cống hiến 45 năm cuộc đời cho binh nghiệp, Tướng Demyanenko cho rằng bài học thứ nhất là phải có một quân đội mạnh, trang bị hiện đại, có đầy đủ các lực lượng. Bài học thứ hai là sức mạnh nằm ở lòng yêu nước, tình yêu Tổ quốc và sự hy sinh để bảo vệ Tổ quốc. Hai bài học đó cũng là điểm chung giữa nhân dân Liên Xô và nhân dân Việt Nam, là nền tảng để tình hữu nghị giữa hai nước bền chặt như ngày nay.
Tướng Demyanenko cho biết khi nhận nhiệm vụ làm chuyên gia quân sự ở Việt Nam, các sĩ quan như ông đều để lại gia đình ở Liên Xô. Khi chia tay, vợ ông giấu kín nỗi lo lắng khi chồng đi đến điểm nóng chiến sự ở một đất nước quá xa xôi, và chỉ chúc ông mạnh khỏe để thực hiện nghĩa vụ của người lính quốc tế một cách có thể tự hào.
Ông cho biết: “Trong cuộc binh nghiệp của mình, tôi đã không hề phân biệt Việt Nam, Liên Xô hay Cuba, luôn cố gắng bảo vệ Việt Nam như tôi đã bảo vệ đất nước mình. Tôi tự coi mình là người yêu nước Việt Nam”.
