Gửi đến các bạn bài viết về Thủ tướng nguỵ Phan Huy Quát, anh trai giáo sư sử học Phan Huy Lê!
Ba ngày sau khi “tiễn” Nguyễn Khánh lưu vong, ngày 28/2/1965, Đại sứ Taylor báo với Phan Huy Quát rằng Mỹ sẽ đổ quân vào miền Nam. Quát không hề công khai việc này cho nội các, chỉ yêu cầu Mỹ làm việc với Phó thủ tướng Thiệu và Tổng chỉ huy quân lực Trần Văn Minh. Sáng 8/3/1965, một sĩ quan Mỹ đến gặp Thủ tướng Phan Huy Quát, yêu cầu ông soạn thảo một thông cáo chung bằng hai thứ tiếng Anh-Việt để thông báo rộng rãi về cuộc đổ bộ của quân Mỹ ở Đà Nẵng. Tổng trưởng phủ thủ tướng Bùi Diễm bất ngờ bị Quát gọi đến làm “thông cáo mời Mỹ”. Bùi Diễm thuật lại:
Chân dung Thủ tướng nguỵ Phan Huy Quát
– Quát: “Biên càng ngắn càng tốt. Chỉ mô tả sự kiện rồi khẳng định rằng chúng ta đã đồng ý mà thôi…”
– Diễm: “Có việc gì đặc biệt xảy ra mà chúng ta chưa biết không? Tại sao họ lại hành động bất ngờ như vậy?”
– Quát: “Anh ơi, họ đang đổ bộ ở bãi biển. Họ đã lên bờ rồi. Anh hãy thảo ngay bản thông cáo rồi chúng ta sẽ bàn luận chuyện này sau!”.
Phan Huy Quát và bọn ngoại bang
Lúc đó Đà Nẵng có cảng nước sâu và một sân bay có đường băng dài gần 3km, nhưng người Mỹ lại chọn bãi biển Xuân Thiều vắng vẻ để đổ quân. Họ cũng không báo trước với chính nguỵ quyền Sài Gòn vì nếu lộ tin ra cho “Việt Cộng” thì sẽ là một thảm họa cho lực lượng đổ bộ.
Tham khảo:
-. “US Marines in Vietnam. The landing and the buildup”. 1965. J. Sulimson & C.M. Johnson, 1978, trang xii-xiii, 3-10.
– “Gọng kềm lịch sử”, Bùi Diễm. Phần 17- Sự can thiệp của Mỹ.
Phạm Duy Trưởng
