Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy cảnh báo hiện tượng thiếu minh bạch, khách quan, thiếu tôn trọng ý kiến của giáo viên, nhà trường trong việc chọn SGK.
Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy nói về những bất cập trong việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông – Ảnh: GIA HÂN
Sáng 1-6, Quốc hội thảo luận kinh tế – xã hội, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng), phó chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, cảnh báo hiện tượng thiếu minh bạch, khách quan, thiếu tôn trọng ý kiến của giáo viên, nhà trường và phụ huynh trong việc chọn sách giáo khoa.
Theo bà Thúy, việc này là do thông tư 25 ngày 26-8-2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn lựa chọn sách giáo khoa. Thông tư tuy có đề ra quy trình chọn sách từ cấp cơ sở trở lên nhưng trao quyền bỏ phiếu quyết định chọn sách của mỗi môn học cho một hội đồng 15 người.
Thông tư không hề có quy định khi một cuốn sách giáo khoa được các cơ sở giáo dục lựa chọn với tỉ lệ như thế nào thì hội đồng có trách nhiệm chọn cuốn sách ấy.
“Tôi được nhiều giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phản ánh trong việc chọn sách giáo khoa, ý kiến của giáo viên và nhà trường không được tôn trọng. Thậm chí, nhiều tổ chuyên môn, nhiều trường còn phải làm lại biên bản chọn sách cho phù hợp với ý kiến cấp trên”, bà Thúy nói, cho hay bà có địa chỉ cụ thể của những giáo viên và cán bộ quản lý này.
Bà nêu cụ thể hơn: “Báo chí nêu theo báo cáo tài chính của Công ty Phương Nam (một công ty con của Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam), chỉ chưa đầy hai năm đã chi gần 100 tỉ đồng để phát triển thị trường và tập huấn. Không rõ Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thanh tra nội dung chi này chưa?”.
Từ đó bà cảnh báo nếu không kiên quyết phát hiện, xử lý những hiện tượng chạy chọt, “đi đêm” trong việc này thì rồi có ngày hối không kịp, giống vụ Việt Á hoặc các vụ án hình sự về đấu thầu trang thiết bị trong chính ngành giáo dục.
Điều đáng lo ngại nhất, việc lựa chọn sách thiếu minh bạch, khách quan vừa không khuyến khích sự thi đua giữa các tổ chức, cá nhân biên soạn, xuất bản, phát hành sách giáo khoa, vừa có thể khuyến khích cạnh tranh không lành mạnh.
Từ đó dần làm sai lệch chủ trương xã hội hóa, thậm chí xóa bỏ việc xã hội hóa trong lĩnh vực này, trở lại tình trạng độc quyền như cũ.
Bà kiến nghị Chính phủ chỉ đạo tổ chức thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Đồng thời yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo khẩn trương rà soát sửa đổi ngay quy định bất hợp lý của thông tư 25.
Cùng với đó, Quốc hội và Chính phủ xem xét việc sửa đổi Luật giáo dục để tiếp tục thực hiện chủ trương đa dạng hóa tài liệu học tập đã được nêu trong nghị quyết 29 của Trung ương và xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa đã được quy định trong nghị quyết 88 của Quốc hội.
Sách giáo khoa được in trước khi đấu thầu?
Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy cũng đề cập các sai sót trong một số cuốn sách giáo khoa và khả năng thiếu sách giáo khoa trong năm học sắp tới. Theo bà Thúy: “Thái độ của bộ và các nhà xuất bản trong việc tiếp thu ý kiến phê bình mới là điều khiến cử tri lo lắng, dư luận không đồng tình. Hiện nay, hầu hết các ý kiến phê bình, góp ý không được nhà xuất bản và bộ trả lời. Số được trả lời lại không đúng thực tế”.
Bà nêu ví dụ: Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam đã thu hồi để sửa chữa 110.000 cuốn, đồng thời hủy và in lại 38.000 cuốn sách khoa học tự nhiên lớp 6 của bộ Kết nối tri thức với cuộc sống. Nhưng theo phản ánh của giáo viên, sách chưa được thay bằng sách mới.
“Muốn biết thông tin nào đúng, thông tin nào sai, chỉ cần kiểm tra hồ sơ thẩm định sách là rõ: Nếu sách được sửa chữa thì việc sửa chữa diễn ra vào thời gian nào, quyết định thành lập hội đồng thẩm định và biên bản của hội đồng thẩm định, quyết định phê duyệt của bộ trưởng có hay không?”, đại biểu đặt vấn đề.
Hoặc Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam báo cáo trong buổi làm việc với phó thủ tướng ngày 10-5 rằng tính đến ngày 30-4-2023, tỉ lệ in sách giáo khoa theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 cho các khối lớp 4, 8, 11 đạt 79%.
Nhưng thực tế ngày 5-5, nhà xuất bản mới có công văn mời thầu in sách giáo khoa lớp 4, lớp 8 và lớp 11 để nhập các kho sách ở Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng và Cần Thơ. Thời gian mở thầu là 9h ngày 21-5.
“Có nghĩa là số lượng 79% sách giáo khoa mà nhà xuất bản báo cáo phó thủ tướng đã được in trước khi đấu thầu?”, bà Thúy đặt câu hỏi.
Tiến Long/Tuổi trẻ
