Lần này chúng ta đề cập tới Đại tướng Gennady Ivanovich Obaturov, người đứng đầu phái đoàn chuyên gia đặc biệt của Liên Xô trực tiếp có mặt tại Việt Nam trong suốt thời gian chiến sự.
Đại tướng Gennady Ivanovich Obaturov
Thiếu tướng Evrafji Melnichenko, thành viên đoàn công tác, kể lại: “Thông tin về việc Trung Quốc chuẩn bị tấn công Việt Nam được chúng tôi nắm từ trước. Ngay từ đầu tháng 2/1979, Bộ Tổng tham mưu đã thành lập nhóm 20 chuyên gia quân sự dưới sự lãnh đạo của Đại tướng Gennady Ivanovich Obaturov.
Vì sao Obaturov được chọn? Theo ý kiến của chúng tôi, ở thời điểm đó, ông là vị tướng được đào tạo bài bản và rất giỏi. Chúng tôi vẫn gọi ông là “từ điển bách khoa sống”. Ông nắm rõ tận chân tơ kẽ tóc các chiến thuật trong nghệ thuật quân sự, các quân binh chủng, các loại vũ khí và cách sử dụng chúng trong chiến tranh hiện đại. Thêm nữa, ông đã trải qua kinh nghiệm trận mạc”.
Đại tướng Obaturov cùng vợ đến thăm gia đình Đại tướng Văn Tiến Dũng ngày 1/9/1979.
Trong khi các sĩ quan trong nhóm chuyên gia chuẩn bị cho chuyến sang Việt Nam thì Đại tướng Obaturov tự nghiên cứu chương trình làm việc riêng.
Đại tá Igor Kuminov, từng công tác tại Bộ Tổng tham mưu Bộ Quốc phòng Liên Xô, nhớ lại: “Gennady Obaturov có quan hệ rất tốt với Tổng tham mưu trưởng, Nguyên soái N.Ogarkov. Ông đã yêu cầu Ogarkov cho biết các loại vũ khí của Liên Xô đang được trang bị cho Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Ông nắm vững nhiều loại khí tài, bởi trước đó từng tự lái xe tăng và sử dụng thuần thục các vũ khí khác nhau”.
Bà Elizaveta Pavlovna, phu nhân tướng Obaturov, kể lại:
“Đích thân Nguyên soái Ogarkov gọi điện cho tôi, khuyên không nên đi cùng chồng sang Việt Nam bởi tình hình ở đó khá phức tạp. Tôi đã từ chối đề nghị này, nói đây không phải lần đầu tôi chia sẻ khó khăn với chồng mình”.
Sáng 19/2/1979, máy bay của hãng Aeroflot chở đoàn chuyên gia quân sự Liên Xô hạ cánh xuống Hà Nội.
Ngoài trưởng đoàn Obaturov còn có nhiều tướng lĩnh cấp cao, họ nhanh chóng bắt tay vào công việc.
Sau khi nghe Trung tướng M. Vorobev, trưởng đoàn chuyên gia quân sự Liên Xô tại Việt Nam, báo cáo nhanh, Đại tướng Obaturov tiếp xúc và nắm thông tin chiến trường từ Tổng Tham mưu trưởng Lê Trọng Tấn và Đại tướng Văn Tiến Dũng.
Trung tá Pavel Rutkovsky, chỉ huy đơn vị thông tin của đoàn chuyên gia Liên Xô, nhớ lại:
“Tình hình ở Hà Nội khi đó khá căng thẳng. Đến thời điểm này, tôi và 120 người trong đơn vị đã ở Việt Nam nửa năm. Chúng tôi đến Việt Nam trên hai chiếc An-22 qua đường Ấn Độ và Pakistan từ tháng 8/1978.
Tôi được biết tình hình chiến sự qua một đồng chí trung tá phiên dịch. Nói thật là khi đó tình trạng khá căng…
Dù phía Việt Nam đã can ngăn, Obaturov vẫn quyết định ra thẳng chiến trường để thị sát. Ngay ngày 20/2, Đài Tiếng nói Hoa Kỳ đã loan tin về sự có mặt của các chuyên gia quân sự Liên Xô.
Trong chuyến thị sát đó, đoàn xe chuyên gia Liên Xô đã suýt dính pháo ở Lạng Sơn. Nhưng mục đích chuyến thị sát đã hoàn thành.
Trong những ngày ở Việt Nam, vị đại tướng 64 tuổi đã khiến mọi người kinh ngạc về sự bền bỉ của mình.
Ông làm việc hầu như suốt ngày đêm, bất kỳ khi nào cũng có thể yêu cầu báo cáo thật chi tiết về tình hình chiến sự để có những quyết định kịp thời. Đại tướng Obaturov đã báo cáo cho lãnh đạo Liên Xô về việc phải khẩn cấp chuyển cho Việt Nam những thiết bị và vũ khí cần thiết, có thể giúp Việt Nam đẩy lùi kẻ địch.
Trong những ngày sát cánh cùng các bạn Việt Nam, đoàn chuyên gia quân sự Xô viết cũng chịu những tổn thất nặng nề.
Tháng 3/1979, máy bay vận tải An-24 gặp sự cố khi hạ cánh ở Đà Nẵng. 6 chuyên gia quân sự Liên Xô, trong đó có Thiếu tướng Malykh, đã hy sinh.
Sau cuộc chiến, đại tướng Obaturov còn lưu lại Việt Nam ba năm và đóng góp rất hiệu quả trong việc xây dựng quân đội, củng cố nền quốc phòng của Lào và Campuchia.
Sau khi về nước, ông được phân công làm Giám đốc Học viện Quân sự Frunze vào tháng 11/1982.
Trong 19 huân chương cao quý của Liên Xô và 22 huân chương của các nước anh em trao tặng cho đại tướng Obaturov, có Huân chương Quân công hạng Nhất của Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Theo ComCom
