Câu chuyện thanh long Bình Thuận rẻ bèo, giá tại vườn chỉ 500-1.000 đồng/kg vẫn không có người mua càng tô đậm thêm bức tranh của nông sản Việt “được mùa mất giá”. Trái ngược với đó, trái cây ngoại tiền triệu vẫn được người tiêu dùng săn đón.
Mới đây, nho tím kỳ lạ – Akebi có nguồn gốc từ Nhật Bản, được nhập về Việt Nam với giá dao động 250.000 – 290.000 đồng/trái khiến dân mạng đứng ngồi không yên. Nhiều khách hàng tò mò hỏi trái gì, ăn ra sao rồi đặt hàng mua dùng thử.
Theo người kinh doanh online, nho tím có hình dáng như củ khoai lang, vỏ màu tím, ruột giống quả chanh dây có màu trắng, hột đen. Nho tím có thể được chế biến thành nhiều món ăn như xào, trộn gỏi, nướng, lăn bột chiên hoặc ăn sống như ăn chanh dây.
Trước đó, dân mạng cũng đua nhau mua dứa Đài Loan, mỗi trái có giá không dưới 300.000 đồng để “ăn cho biết”. Chỉ sau vài giờ chia sẻ, 2 thùng dứa nhập kho (6 trái/thùng) đã bán hết sạch. Người nào chậm chân phải chờ vài ngày nữa mới có.
Trong khi, nông sản Việt liên tục rơi vào tình trạng chờ… giải cứu, hết chuối, cà chua, củ cải, dưa hấu… và giờ là thanh long. Ông Bùi Công Thành, giám đốc công ty xuất nhập khẩu trái cây Thành Công cho hay, các giống trái cây ngoại có thể hấp dẫn người tiêu dùng bởi lạ mắt. Tiếp đó là hình dáng được bao bọc đẹp, bảo quản cẩn thận, trọng lượng đồng đều và có thể để được lâu.
“Khoan hãy quy kết người Việt mình có tâm lý sính ngoại khi không chọn mua trái cây trong nước. Bởi trước một giống trái cây mới lạ, người có điều kiện đều muốn dùng thử để biết nó như thế nào chứ không hẳn là họ ưa chuộng mặt hàng đó vì nó là… hàng ngoại” – ông Thành nói.
Còn với Tiến sĩ Võ Mai, Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, có thể các sản phẩm nhập khẩu hấp dẫn người tiêu dùng Việt Nam ở hình dáng đẹp, bảo quản sang trọng, bắt mắt. Còn về phần chất lượng, chưa chắc “ai hơn ai”, vì các sản phẩm nhập khẩu bày bán trên thị trường ít khi được người bán trưng đầy đủ giấy tờ kiểm dịch hoặc các chứng nhận về đạt chuẩn chất lượng của sản phẩm.
Theo bà Mai, đối với nông sản trong nước, sở dĩ có giá quá rẻ vì người dân thường trồng theo xu hướng, trồng một cách ồ ạt. Trong khi đó, cơ quan quản lý tại Việt Nam chưa xây dựng được kế hoạch đầu ra và đầu vào phù hợp để định hướng người dân theo quy luật thị trường hoặc phục vụ thị hiếu người tiêu dùng.
“Để giúp người dân thoát khỏi tình trạng này, cơ quan quản lý cần giám sát và khảo sát nhu cầu thị trường; đưa ra kế hoạch định hướng cho người trồng sát với thực tế. Song song đó, các doanh nghiệp cần vào cuộc để phát triển công nghệ sau thu hoạch, đặc biệt khâu chế biến cần được đẩy mạnh để tạo đầu ra cho nông dân…” – TS Võ Mai đề xuất.
Các chuyên gia nông nghiệp cũng nhìn nhận, nguyên nhân chính khiến trái cây Việt thất thế trên sân nhà là do người tiêu dùng còn e ngại về chất lượng trái cây trong nước. Bên cạnh đó, công tác quảng bá, xây dựng thương hiệu còn hạn chế khiến trái cây Việt chưa đến được với người tiêu dùng. Ngoài ra, mẫu mã trái cây ngoại vượt trội hẳn so với trái cây Việt nên thường được lựa chọn nhiều vào những dịp lễ, Tết…
Nhiều vụ mùa của thanh long đều phải kêu gọi giải cứu
Một thực trạng nữa là, không ít người tiêu dùng trong nước cảm thấy buồn khi doanh nghiệp làm ra những sản phẩm tốt, chất lượng cao thì đem xuất khẩu, còn hàng lỗi, hàng kém chất lượng thì đưa về thị trường nội địa; hàng ùn ứ bán không hết mới kêu gọi giải cứu. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến người tiêu dùng mất niềm tin vào nông sản Việt.
“Giải cứu” thanh long
Một số hệ thống siêu thị lớn cũng đang tính toán kế hoạch hỗ trợ bà con trồng thanh long tiêu thụ sản phẩm với giá tốt hơn giá thị trường. Ông Đoàn Diệp Bình, Trưởng Phòng Truyền thông và Thương hiệu Lotte Mart Việt Nam cho biết, đang gấp rút thực hiện chiến dịch hỗ trợ thu mua và tiêu thụ thanh long Bình Thuận với mức giá tốt. Theo kế hoạch, từ 9-14/10, Lotte Mart ở TP HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Vũng Tàu, Phan Thiết, Nha Trang, Đà Nẵng sẽ hỗ trợ tiêu thụ khoảng 5-7 tấn thanh long. Giá thu mua tại vườn từ 5.000-7.000 đồng/kg (loại 450gr/trái trở lên, trái sạch không bị nám da), và bán ra với mức giá không lợi nhuận 5.900 đồng/kg tại Lotte Mart Nha Trang và Phan Thiết; 8.500 đồng/kg tại các trung tâm còn lại. Đại diện Liên hiệp HTX Thương mại TP HCM (Saigon Co.op) cũng đang có kế hoạch giải cứu thanh long ở miền Tây và Bình Thuận.