Cảnh sát An ninh, đơn vị bảo vệ ông Abe, là lực lượng tinh nhuệ của Nhật, nhưng phạm nhiều sai sót khi cựu thủ tướng bị ám sát.
Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật Bản (NPA) hôm 9/7 cho biết sẽ điều tra những sai sót trong công tác đảm bảo an ninh cho cựu thủ tướng Shinzo Abe sau cái chết của ông. NPA cũng tuyên bố xem xét nghiêm túc việc các cận vệ được giao nhiệm vụ bảo vệ ông Abe đã không thể ngăn chặn một tay súng áp sát và nổ liên tiếp hai phát súng vào cựu thủ tướng.
Chịu trách nhiệm chính trong đảm bảo an toàn cho ông Abe là các sĩ quan Cảnh sát An ninh (SP), đơn vị bảo vệ yếu nhân trực thuộc Sở cảnh sát đô thị Tokyo. Lực lượng này được cảnh sát Nhật Bản xây dựng theo mô hình Mật vụ Mỹ, sau sự kiện cựu thủ tướng Takeo Miki bị thành viên một nhóm cực hữu hành hung trong đám tang người tiền nhiệm Eisaku Sato năm 1975.
Các sĩ quan Cảnh sát An ninh Nhật Bản trong một cuộc huấn luyện. Ảnh: Kantei.
SP được giao nhiệm vụ bảo vệ Thủ tướng Nhật Bản và các cựu thủ tướng, các bộ trưởng, chánh án Tòa án Tối cao, Chủ tịch Thượng viện và Hạ viện Nhật Bản, thống đốc Tokyo, quan khách nước ngoài như nguyên thủ và đại sứ, cũng như các khách quý được chỉ định bởi giám đốc NPA.
Các sĩ quan SP cũng có thể đảm bảo an ninh cho Phó chủ tịch Thượng viện và Hạ viện cùng lãnh đạo các đảng phái chủ chốt của Nhật Bản, dù nhiệm vụ này không nằm trong quy định hoạt động chính thức của họ.
Đây là một trong những lực lượng tinh nhuệ nhất của cảnh sát Nhật Bản, với tiêu chuẩn đầu vào rất khắt khe. Ứng viên muốn gia nhập SP phải phục vụ tối thiểu 5 năm trong lực lượng cảnh sát và có cấp hàm trung sĩ trở lên.
Họ phải cao trên 1,73 m, đạt đai đen tam đẳng trong ít nhất một môn võ thuật và phải có khả năng bắn súng thuần thục. Cả nam và nữ ứng viên đều có thể tham gia SP.
Sĩ quan SP làm nhiệm vụ đều mặc thường phục và mang áo chống đạn, được trang bị vũ khí tiêu chuẩn của NPA gồm súng ngắn ổ quay S&W Model 37 hoặc bán tự động SIG P230, cùng dùi cui, đèn pin và bộ đàm. Một số người sử dụng những loại súng ngắn khác như Beretta 92, Glock 17 và HK P2000.
Tuy nhiên, vụ ám sát ông Abe cho thấy lực lượng này vẫn tồn tại nhiều bất cập và sai sót trong công tác đảm bảo an ninh.
Các sĩ quan SP đứng xung quanh khi ông Abe phát biểu trước đám đông hàng trăm người tại một giao lộ ngoài ga tàu điện, nhưng họ không có động thái cấm đường hay hạn chế giao thông nào.
Trong lúc ông Abe phát biểu, xe buýt, xe tải vẫn thoải mái chạy ở con phố ngay sau lưng ông. Khi một chiếc SUV di chuyển qua trước mặt cựu thủ tướng, người bên trong xe có động tác vẫy tay đầy hào hứng, nhưng các cận vệ không có bất kỳ phản xạ nào.
Nghi phạm Tetsuya Yamagami đã tiếp cận cựu thủ tướng Nhật từ phía sau, đứng ở khoảng cách 5 mét và nổ phát súng đầu tiên. Ông Abe lúc này dường như không trúng đạn, quay lại nhìn về phía tiếng nổ, trong khi các cận vệ dường như cũng giật mình, nhưng không có phản xạ che chắn cho cựu thủ tướng hay trấn áp tay súng.
Chỉ đến khi nghi phạm nổ phát súng thứ hai khiến ông Abe gục xuống, các cận vệ mới lao vào quật ngã Yamagami. Không một khiên chắn đạn nào được triển khai trong suốt quá trình này.
“Bất kỳ ai cũng có thể bắn ông Abe từ khoảng cách đó. Tôi nghĩ lực lượng an ninh quá mỏng”, Masazumi Nakajima, cựu thám tử cảnh sát Nhật, cho hay.
“Mục tiêu cần được bao bọc từ mọi hướng. Rất tồi tệ nếu điều này không được thực hiện triệt để”, Koichi Ito, chuyên gia bảo vệ yếu nhân, nêu quan điểm.
Giới chức NPA từ chối công bố số lượng và vị trí triển khai lực lượng bảo vệ ông Abe, với lý do điều này có thể ảnh hưởng tới công tác đảm bảo an ninh trong tương lai.
“Bảo vệ yếu nhân tại Nhật Bản dường như xoay quanh việc đối phó với các vũ khí lạnh như đao kiếm và dùi cui. Trong khi đó, cận vệ châu Âu và Mỹ được huấn luyện kỹ càng để phát hiện những vật thể nghi vấn, cũng như giám sát cử động tay của người xung quanh để đề phòng những vụ nổ súng. Tôi nghĩ luật súng đạn nghiêm ngặt ở Nhật khiến họ không đề phòng đầy đủ với loại vũ khí này”, Hideto Osanai, quan chức Hiệp hội Vệ sĩ Quốc tế, nhận định.
Tại Mỹ, mật vụ bảo vệ Tổng thống và chính trị gia cấp cao luôn tính tới nguy cơ bị tấn công bằng súng và thuốc nổ, đôi khi họ còn tự triển khai các xạ thủ bắn tỉa riêng ở những tòa nhà cao tầng xung quanh để truy tìm những kẻ bắn lén.
“Họ bỏ xa Nhật Bản về khả năng xử lý những kẻ nghi vấn khi bảo vệ an ninh cho yếu nhân”, lãnh đạo một công ty xử lý khủng hoảng tại Mỹ cho hay.
Vũ Anh (Theo Nikkei)
